Czy Twoje dziecko chętnie je warzywa i owoce? Czy wiesz, jak ważne są one dla jego zdrowia i rozwoju? Jeśli masz problem z przekonaniem malucha do zdrowego jedzenia, ten artykuł jest dla Ciebie. Znajdziesz tu wiele cennych informacji i porad, które pomogą Ci zmienić nawyki żywieniowe Twojego dziecka.
Dlaczego warzywa i owoce są tak ważne w diecie dziecka?
Warzywa i owoce to nieodzowny element zbilansowanej diety dziecka. Dostarczają one wielu składników odżywczych, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Oto niektóre z nich:
- Witaminy — warzywa i owoce są bogatym źródłem witamin, takich jak A, C, E, K oraz z grupy B. Witaminy pełnią wiele ważnych ról w organizmie, np. wspomagają układ odpornościowy, wzrok, skórę, włosy, kości, nerwy, metabolizm itp.
- Minerały — warzywa i owoce zawierają również minerały, takie jak żelazo, magnez, potas, wapń, cynk, selen itp. Minerały są niezbędne dla prawidłowej pracy mięśni, serca, mózgu, krwi, zębów itp.
- Błonnik — warzywa i owoce są bogate w błonnik pokarmowy, który reguluje pracę układu trawiennego, zapobiega zaparciom, obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi, daje uczucie sytości itp.
- Antyoksydanty — warzywa i owoce są również źródłem antyoksydantów, czyli substancji chroniących komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Antyoksydanty mają działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwalergiczne itp.
Jak widać, warzywa i owoce mają wiele korzyści dla zdrowia dziecka. Jednak nie wystarczy tylko je podawać. Trzeba też zadbać o to, żeby dziecko je akceptowało i lubiło. Jak to zrobić?
Nie poddawaj się
Pierwsza i najważniejsza rada to nie poddawać się w staraniach o wprowadzenie warzyw i owoców do diety dziecka. Niektóre dzieci są bardziej otwarte na nowe smaki, inne mniej. Nie oznacza to jednak, że nie można ich przekonać do zdrowego jedzenia.
Wiele dzieci przejawia tzw. neofobię żywieniową, czyli lęk przed nowymi produktami spożywczymi. Jest to naturalny mechanizm obronny przed spożywaniem potencjalnie szkodliwych substancji. Neofobia żywieniowa najczęściej występuje u dzieci w wieku od 2 do 6 lat. W tym okresie dzieci stają się bardziej samodzielne i wyrażają swoje preferencje żywieniowe.
Nie należy jednak traktować neofobii żywieniowej jako stałej cechy osobowości dziecka. Jest to raczej przejściowy etap rozwojowy, który można pokonać poprzez cierpliwość i konsekwencję. Badania pokazują, że czasem trzeba podać dziecku nowy produkt nawet kilkanaście razy, zanim go zaakceptuje. Ważne jest, żeby nie zniechęcać się odmowami i nie rezygnować z podawania warzyw i owoców.
Pozwalaj na samodzielność
Kolejna rada to pozwalać dziecku na samodzielność i wybór tego, co chce jeść. Nie należy zmuszać dziecka do jedzenia czegoś, czego nie lubi, ani nagradzać go słodyczami za zjedzenie warzywa czy owocu. Takie postępowanie może mieć odwrotny skutek i wzmocnić negatywne skojarzenia z warzywami i owocami.
Zamiast tego, warto dać dziecku możliwość decydowania o tym, co chce jeść, oczywiście w granicach rozsądku. Można np. zaproponować dziecku kilka różnych warzyw lub owoców do wyboru i pozwolić mu wybrać to, co mu najbardziej smakuje. Można też zachęcić dziecko do próbowania nowych produktów, np. poprzez robienie małych kęsów lub degustacji.
Ponadto, warto angażować dziecko w przygotowywanie posiłków z warzywami i owocami. Można np. poprosić dziecko o pomoc w krojeniu warzyw, mieszaniu sałatki, dekorowaniu talerza itp. Dzięki temu dziecko poczuje się ważne i odpowiedzialne za to, co je. Będzie też bardziej ciekawe efektu swojej pracy i chętniej spróbuje tego, co samodzielnie przygotowało.
Pokaż dobry przykład
Trzecia rada to pokazywać dziecku dobry przykład i samemu jeść warzywa i owoce. Dzieci naśladują zachowania dorosłych i chcą być jak oni. Jeśli rodzice jedzą warzywa i owoce, chwalą się ich smakiem i wartością odżywczą, dziecko będzie miało pozytywny wzorzec do naśladowania.
Ważne jest więc, żeby jeść wspólnie z dzieckiem i pokazywać mu, że warzywa i owoce są smaczne i zdrowe. Można też rozmawiać z dzieckiem o tym, jakie są korzyści z jedzenia warzyw i owoców, np. że dzięki nim będziemy mieć lepsze samopoczucie, więcej energii, ładniejszą skórę itp.
Nie należy jednak krytykować dziecka za to, że nie je warzyw i owoców, ani porównywać go z innymi dziećmi. Takie postępowanie może wywołać u dziecka poczucie winy, presji lub złości. Lepiej skupić się na pochwałach i zachętach za każdą próbę spróbowania nowego produktu.
Urozmaicaj formę i sposób podawania
Czwarta rada to urozmaicać formę i sposób podawania warzyw i owoców. Niektóre dzieci mogą nie lubić surowych warzyw lub owoców ze względu na ich konsystencję, kolor lub zapach. W takim przypadku można spróbować podać im te same produkty w innej formie lub sposób.
Oto kilka przykładów:
- Surowe warzywa i owoce można pokroić w kształcie zwierzątek, kwiatków, samochodzików itp. Można też podać je z dipem lub sosem.
- Gotowane warzywa i owoce można dodać do zup, sosów, zapiekanek, naleśników itp. Można też zmiksować je na puree lub krem.
- Pieczone warzywa i owoce można upiec w muffinkach, ciastach, plackach itp. Można też posypać je cukrem pudrem lub polewą czekoladową.
- Blenduj warzywa i owoce.
- Łącz je ze zdrowymi tłuszczami, np. olejem, który nasila wchłanianie witamin.
Zadbaj o atrakcyjną prezentację
Piąta rada to zadbaj o atrakcyjną prezentację warzyw i owoców. Dzieci są bardzo wrażliwe na wygląd jedzenia i często oceniają je po okładce. Jeśli warzywa i owoce będą wyglądały apetycznie, kolorowo i ciekawie, dziecko będzie miało większą ochotę je spróbować.
Możesz np. ułożyć warzywa i owoce w formie tęczy, tworząc z nich łuk z różnych kolorów. Możesz też stworzyć z nich obrazki, np. buźki, zwierzęta, kwiaty itp. Możesz też wykorzystać foremki do ciasteczek lub nożyki do dekoracji i wyciąć z warzyw i owoców różne kształty, np. gwiazdki, serca, kwadraty itp.
Pamiętaj też o tym, żeby podawać warzywa i owoce w niewielkich porcjach, dopasowanych do wielkości dłoni dziecka. Dziecko będzie się czuło bardziej komfortowo, gdy będzie mogło łatwo chwycić jedzenie palcami lub widelcem. Unikaj też nakładania zbyt dużej ilości jedzenia na talerz dziecka, ponieważ może to go przytłoczyć i zniechęcić.
Wykorzystaj efekt niespodzianki
Szósta rada to wykorzystaj efekt niespodzianki. Dzieci lubią niespodzianki i są ciekawe tego, co się kryje pod folią, w pudełku czy w woreczku. Możesz więc spróbować podać warzywa i owoce w taki sposób, żeby dziecko musiało je odkryć.
Możesz np. zapakować warzywa i owoce do małych pudełek lub woreczków i poprosić dziecko, żeby wybrało jedno z nich. Możesz też ukryć warzywa i owoce pod serwetką lub folią aluminiową i poprosić dziecko, żeby zgadło, co się pod nimi znajduje. Możesz też zrobić grę typu “co to za smak?” i poprosić dziecko, żeby spróbowało zamkniętymi oczami różnych warzyw i owoców.
Takie zabawy mogą sprawić, że dziecko będzie postrzegało jedzenie warzyw i owoców jako coś zabawnego i ekscytującego. Będzie też chciało sprawdzić swoją wiedzę i umiejętności. Ważne jest jednak, żeby nie robić z tego konkursu ani nie oceniać dziecka za jego odpowiedzi. Chodzi o to, żeby bawić się razem i cieszyć się jedzeniem.
Wprowadzaj zmiany stopniowo
Siódma rada to wprowadzaj zmiany stopniowo. Nie należy oczekiwać od dziecka, że z dnia na dzień zacznie jeść wszystkie rodzaje warzyw i owoców. Taka nagła zmiana może być dla niego zbyt dużym wyzwaniem i wywołać opór. Lepiej jest wprowadzać nowe produkty stopniowo i małymi krokami.
Możesz np. zacząć od podawania dziecku tych warzyw i owoców, które już zna i lubi, a następnie dodawać do nich co jakiś czas nowe. Możesz też zacząć od podawania dziecku niewielkich ilości nowych warzyw i owoców, a następnie stopniowo je zwiększać. Możesz też zacząć od podawania dziecku warzyw i owoców w połączeniu z innymi produktami, które lubi, np. jogurtem, serkiem, masłem orzechowym itp.
Takie postępowanie pozwoli dziecku przyzwyczaić się do nowych smaków, zapachów i konsystencji. Dziecko będzie miało czas na odkrywanie i akceptowanie nowych produktów. Nie będzie też czuło się zmuszone ani przymuszone do jedzenia czegoś, czego nie chce.
Znajdź sojuszników
Ósma rada to znajdź sojuszników. Nie musisz być sam w walce o zdrowe jedzenie dziecka. Możesz szukać wsparcia i pomocy u innych osób, które mają wpływ na dziecko i jego nawyki żywieniowe. Mogą to być np.:
- Rodzina — możesz poprosić swojego partnera, dziadków, wujków, ciocie itp., żeby jedli razem z dzieckiem warzywa i owoce i zachęcali je do tego. Możesz też poprosić ich, żeby nie podawali dziecku słodyczy lub niezdrowych przekąsek, gdy jesteś nieobecny.
- Przyjaciele — możesz zaprosić do domu przyjaciół dziecka i podać im wspólnie warzywa i owoce. Możesz też poprosić rodziców przyjaciół dziecka, żeby robili to samo u siebie. Dzieci często chcą być jak ich rówieśnicy i naśladują ich zachowania.
- Nauczyciele — możesz porozumieć się z nauczycielami dziecka i poprosić ich, żeby promowali jedzenie warzyw i owoców w szkole lub przedszkolu. Możesz też poprosić ich, żeby organizowali zajęcia edukacyjne lub warsztaty kulinarne na temat zdrowego żywienia.
Takie działania mogą sprawić, że dziecko będzie otoczone pozytywnymi wzorcami i bodźcami do jedzenia warzyw i owoców. Będzie też miało poczucie przynależności do grupy i akceptacji społecznej.
